ΣΤΡΕΣ & ΑΓΧΟΣ
Πως θα αναγνωρίσω τις διαφορές;
Το στρες και το άγχος μοιράζονται πολλά από τα ίδια σωματικά συμπτώματα, καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό των διαφορών μεταξύ τους.
Το stress και το άγχος εμφανίζονται με φυσικό τρόπο κατά τη διάρκεια της κατάστασης “fight or flight”. Ο άνθρωπος αντιδρά απέναντι στο κίνδυνο μπαίνοντας σε κατάσταση “fight or flight”, δηλαδή το μυαλό προετοιμάζει το σώμα να παλέψει ή να ξεφύγει από τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει. Ο σκοπός αυτής της αντίδρασης είναι διασφαλίσει ότι το άτομο είναι σε εγρήγορση, επικεντρωμένο και έτοιμο να αντιμετωπίσει την απειλή.
Όταν οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν καθημερινά θανάσιμους κινδύνους αυτή η αντίδραση ήταν πρωτεύουσας σημασίας για την επιβίωση τους. Σήμερα η κατάσταση “fight or flight” εξακολουθεί να είναι η απάντηση του οργανισμού μας σε οτιδήποτε αντιλαμβάνεται ως “επικίνδυνο” σωματικά ή ψυχικά, προκαλώντας συμπτώματα που μπορεί να σχετιστούν με στρες ή το άγχος σε περίπτωση που δεν υποχωρήσουν όταν εξαφανιστεί το ερέθισμα.
Είναι δύσκολο να εντοπιστούν οι διαφορές μεταξύ stress και άγχους. Και τα δύο μπορούν να οδηγήσουν σε αϋπνία, εξάντληση, υπερβολική ανησυχία, έλλειψη εστίασης και ευερεθιστότητα. Ακόμα και τα σωματικά συμπτώματα – όπως ο γρήγορος καρδιακός ρυθμός, η μυϊκή ένταση και οι πονοκέφαλοι – μπορούν να επηρεάσουν τόσο τα άτομα που βιώνουν stress όσο και εκείνα που έχουν διαγνωστεί με διαταραχή άγχους.
Σε τι διαφέρουν οι δύο αυτές καταστάσεις;
Το στρες είναι η αντίδραση του σώματός μου σε ένα εξωτερικό ερέθισμα και είναι γενικά μια βραχυπρόθεσμη εμπειρία.
Το στρες μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό. Όταν το στρες με βοηθά να προλάβω την προθεσμία που έχω για να παραδώσω την εργασία μου, είναι θετικό. Όταν το στρες μου προκαλεί αϋπνίες, μείωση συγκέντρωσης και δυσκολία να ολοκληρώσω τα πράγματα που κάνω συνήθως, είναι αρνητικό.
Το άγχος, από την άλλη πλευρά, είναι μια παρατεταμένη διαταραχή ψυχικής υγείας που μπορεί να προκληθεί από το stress. Το άγχος χαρακτηρίζεται συνήθως από ένα «επίμονο αίσθημα φόβου ή φόβου» σε καταστάσεις που δεν είναι πραγματικά απειλητικές, ενώ δεν μειώνεται όταν εξαφανίζεται η “απειλή”.
Το άγχος μπορεί να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα και μπορεί να μου προκαλέσει σημαντικές δυσκολίες σε κοινωνικούς, επαγγελματικούς και άλλους σημαντικούς τομείς λειτουργίας της ζωής μου.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, το άγχος μπορεί να κλιμακωθεί και να προκαλέσει διαταραχή άγχους. Οι διαταραχές άγχους περιλαμβάνουν: το γενικευμένο άγχος, τη διαταραχή πανικού, τις φοβίες, το κοινωνικό άγχος, την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και τη διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Αίτια άγχους
Οι αιτίες των διαταραχών άγχους είναι περίπλοκες. Πολλά γεγονότα μπορεί να συμβούν ταυτόχρονα και μερικά μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχή άγχους συνήθως εάν προ-υπάρχει κάποια διαταραχή. Πιθανές αιτίες περιλαμβάνουν:
- Στρες: όλοι βιώνουν στρες στην καθημερινότητα τους. Όμως το υπερβολικό στρες ή το στρες που επιμένει μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης χρόνιου άγχους.
- Τραύμα: το σοβαρό τραύμα, όπως η κακοποίηση στην παιδική ηλικία ή η συμμετοχή σε στρατιωτικές μάχες, αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχής άγχους. Αυτό αφορά άτομα που βίωσαν τραυματικές εμπειρίες, άτομα που ήταν πολύ κοντά σε κάποιον που ήταν θύμα τραυματικής εμπειρίας ή ήταν μάρτυρας ενός τραυματικού γεγονότος.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως δυσκολίες στην εργασία, προβλήματα σχέσεων ή οικογενειακά προβλήματα.
- Γενετικοί παράγοντες - τα άτομα που έχουν μέλη της οικογένειας με διαταραχή άγχους είναι πιο πιθανό να τη βιώσουν και οι ίδιοι.
- Ιατρικοί παράγοντες όπως τα συμπτώματα μιας ασθένειας, οι παρενέργειες ενός φαρμάκου, το άγχος μιας σοβαρής χειρουργικής επέμβασης ή μία παρατεταμένη ανάρρωση.
- Χημεία του εγκεφάλου: πολλές διαταραχές άγχους ορίζονται ως εσφαλμένες ευθυγραμμίσεις ορμονών και ηλεκτρικών σημάτων στον εγκέφαλο.
Συμπτώματα
Υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ των συμπτωμάτων του στρες και του άγχους. Όταν κάποιος έχει στρες, μπορεί να βιώσει:
- γρηγορότερο καρδιακό παλμό
- ταχύτερη αναπνοή
- ανήσυχες σκέψεις
- δυσκολία να ηρεμήσει το μυαλό
- έλλειψη συγκέντρωσης
- κακή μνήμη
- χαμηλά επίπεδα ενέργειας
- απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας
- δυσφορία, ευερεθιστότητα ή θυμό
- γενικευμένη αίσθηση δυστυχίας
- μοναξιά
- ναυτία
- μυϊκή ένταση
- ζάλη
- διάρροια ή δυσκοιλιότητα
Όταν κάποιος έχει άγχος, μπορεί να βιώσει:
- γρηγορότερο καρδιακό παλμό
- ταχύτερη αναπνοή
- αίσθημα ανησυχίας ή φόβου
- κρύο ιδρώτα
- υπερβολική αντίδραση σε ερέθισμα που με τρομάζει
- διάρροια ή δυσκοιλιότητα
- νευρικότητα
- υπερένταση
- ανησυχία
- η αίσθηση άγχους, η ανησυχία ή τα σωματικά συμπτώματα προκαλούν κλινικά σημαντική αίσθηση δυσφορίας ή/και εξασθένηση σε κοινωνικούς, επαγγελματικούς ή άλλους τομείς λειτουργίας
Αντιμετωπίζοντας το στρες
Είναι σημαντικό να δημιουργήσετε τη δική σας εργαλειοθήκη για να μειώσετε το στρες έτσι ώστε να έχετε περισσότερες από μία στρατηγικές για να εφαρμόσετε.
- αλλαγή στον τρόπο σκέψης: αποδέχομαι ότι δεν μπορώ να ελέγξω τα πάντα και αναγνωρίζω ότι το κυνήγι της τελειότητας αυξάνει σημαντικά το στρες που αισθάνομαι
- χαλαρώνω με την αναπνοή: το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε όταν είστε υπό πίεση είναι να πάρετε βαθιές αναπνοές. Εξασκηθείτε σε αυτήν τη τεχνική όταν είστε ήρεμοι, ώστε να γνωρίζετε πώς να τη χρησιμοποιείτε όταν είστε υπό πίεση. Εισπνεύσετε μετρώντας μέχρι το τέσσερα, κρατήστε μετρώντας μέχρι το τέσσερα και εκπνεύστε μετρώντας μέχρι το τέσσερα. Επαναλάβετε για τρεις φορές
- ανακαλύψετε την ενσυνειδητότητα (mindfulness): σίγουρα υπάρχει μια εφαρμογή για αυτό, αλλά ο καλύτερος τρόπος για να εξασκηθείτε είναι να αποσυνδεθείτε από τον ψηφιακό κόσμο και να επανασυνδεθείτε με τον φυσικό κόσμο, για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο κάθε μέρα. Κάντε μια βόλτα έξω και χρησιμοποιήστε την ευκαιρία να παρατηρήσετε το περιβάλλον σας χρησιμοποιώντας όλες τις αισθήσεις σας
- κίνηση: Η καθημερινή άσκηση απελευθερώνει ωφέλιμες για τη διάθεση χημικές ουσίες στον εγκέφαλό σας. Κάνοντας την άσκηση καθημερινή συνήθεια θα απαλλαχτείτε από από αρνητικές αντιδράσεις σε στρεσογόνα γεγονότα
- κρατήστε ημερολόγιο: η καταγραφή των καλύτερων και των χειρότερων ημερών σας βοηθά να ξεπεράσετε τα εμπόδια και να επικεντρωθείτε σε όσα πήγαν καλά. Είναι φυσιολογικό να βιώνετε σκαμπανεβάσματα ακόμη και κάθε ημέρα
- γίνετε δημιουργικοί: υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο τα βιβλία ζωγραφικής ενηλίκων είναι τόσο δημοφιλή - λειτουργούν. Είτε σχεδιάζετε, χρωματίζετε, γράφετε ποίηση ή ρίχνετε χρώμα σε έναν τοίχο, η εμπλοκή σε ένα δημιουργικό χόμπι δίνει στο μυαλό σας την ευκαιρία να χαλαρώσετε
- μουσική: η χαλαρωτική μουσική μειώνει τα συμπτώματα του στρες (όπως και η γρήγορη μουσική σας ωθεί για τρέξιμο.)
Πότε να ζητήσετε βοήθεια
Εάν έχετε δυσκολία στη διαχείριση του στρες σε σημείο που να εμποδίζει την ικανότητα σας να εκτελείτε τις συνήθεις καθημερινές σας δραστηριότητες (όπως να είστε συνεπείς στην εργασία σας), αν αυξάνετε υπερβολικά την κατανάλωση αλκοόλ ή ψυχοδραστικών ουσιών αναζητήστε υποστήριξη από πιστοποιημένο ειδικό ψυχικής υγείας.
Θεραπεία διαταραχών άγχους
Πριν καταφύγετε στον ειδικό ψυχικής υγείας μπορείτε να κάνετε μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας για να διαχειριστείτε πιο αποτελεσματικά τα συμπτώματα του έντονου άγχους.
Θεραπευτικά το άγχος αντιμετωπίζεται μέσω της ψυχοθεραπεία ή/και της φαρμακευτικής αγωγής, και πολλοί άνθρωποι επωφελούνται από έναν συνδυασμό των δύο.
- αλλαγές στον τρόπο ζωής: πριν καταφύγετε στη φαρμακευτική αγωγή ή στην ψυχοθεραπεία αλλά και παράλληλα με αυτές μπορείτε να κάνετε αρκετές αλλαγές στο σπίτι για να βελτιώσετε τη διαχείριση των συμπτωμάτων του άγχους. Η καθημερινή άσκηση, ένα πρόγραμμα ύπνου που ταιριάζει στις ανάγκες σας, η υγιεινή διατροφή και η αποφυγή καφεΐνης και αλκοόλ μπορούν να βελτιώσουν τον τρόπο που αισθάνεστε
- ψυχοθεραπεία: η ψυχοθεραπεία σε ψυχολόγο ή ψυχίατρο είναι αποτελεσματική για να βοηθήσει τους ανθρώπους να εντοπίσουν, να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν τις αιτίες του άγχους τους
- φάρμακα: τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα βοηθούν στην ανακούφιση ορισμένων συμπτωμάτων άγχους αλλά έχουν κάποιες ήπιες παρενέργειες. Η χρήση κάθε φαρμάκου πρέπει να συζητηθεί διεξοδικά με τον γιατρό σας και οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια θα πρέπει να αναφέρεται αμέσως. Ποτέ μην διακόψετε τη χρήση αυτών των φαρμάκων χωρίς επίβλεψη από τον γιατρό σας
ΠΩΣ ΘΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΜΕ ΜΑΖΙ
1
ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΠΟΙΟ ΕΙΔΟΣ COACHING ΣΟΥ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ
2
ΕΠΙΛΕΞΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΙ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΟΥ
3
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΕ ΜΑΖΙ ΜΟΥ ΚΑΙ ΚΛΕΙΣΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
NLP Life Coach
M.Sc. Συστημική Ψυχολόγος
info@deliatziogkidou.gr +306955803783
