Covid 19, απώλειες και θλίψη. Πως μπορούμε να συνεχίσουμε;

Τα δύο χρόνια της πανδημίας πολλοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με την απώλεια αγαπημένων προσώπων, μία δυσκολία που πήρε μεγαλύτερο μέγεθος λόγω της αδυναμίας να αποχαιρετίσουν αυτοπροσώπως το αγαπημένο άτομο ή να συγκεντρωθούν με άλλους για να θρηνήσουν.

Ωστόσο οι θάνατοι δεν είναι οι μόνες απώλειες. Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους και αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες.

Η κρίση που έφερε η πανδημία κλονίζει την πίστη μας στα συστήματα από τα οποία εξαρτάται η ομαλότητα της ζωής μας. Σύστημα εργασίας, υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και οικονομίας – όλα αποσταθεροποιούνται ανατρέποντας την αντίληψη που έχουμε για τον κόσμο γύρω μας.

Οι απώλειες περιλαμβάνουν την αίσθηση της ασφάλειας, του ελέγχου, της δικαιοσύνης και την πεποίθηση ότι μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας ή τους ηλικιωμένους αγαπημένους μας.

Πρόκειται για μια συλλογική θλίψη την οποία βιώνει όλος ο κόσμος ταυτόχρονα, η οποία είναι όμως και βαθιά προσωπική: η απώλεια για τον καθέναν είναι μοναδική όπως μοναδικές είναι και οι εμπειρίες που βίωσε αυτό το διάστημα.

Δεν θρηνούμε μόνο για όσα χάνουμε, αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους αυτές οι απώλειες επηρεάζουν την αίσθηση του εαυτού μας.

Οι απώλειες που βιώνουμε ακόμη, είναι πολύπλοκες και διφορούμενες κι αυτό καθιστά την επεξεργασία τους δύσκολη. Δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε την απώλεια μία αόριστης κατάστασης, αδυνατούμε να θρηνήσουμε για αυτήν και στη συνέχεια να συνεχίσουμε την πορεία μας. Έτσι κολλάμε σε έναν κύκλο θλίψης, θυμού και αγωνίας για το μέλλον.

Κι όσο πορευόμαστε στη νέα πραγματικότητα θα βιώνουμε νέες απώλειες που δεν μπορούμε ακόμη να προβλέψουμε. Πως να πενθήσουμε για μία “ζωντανή” απώλεια που συνεχίζεται παράλληλα με τη ζωή μας;

Πώς περνάμε μέσα από αυτή την εποχή της σωρευτικής, συλλογικής και διφορούμενης απώλειας;

• Είναι εντάξει να πενθήσετε για τις απώλειες που βιώσατε, ακόμα και όταν η ζωή αρχίζει να επιστρέφει σε μία νέα κανονικότητα.

• Πολλοί αισθάνονται μία αόριστη αίσθηση άγχους ή πόνου. Δώσετε όνομα στη θλίψη σας. Σκεφτείτε τι χάσατε λόγω της πανδημίας, βάλτε λέξεις στις απώλειες για να εντοπίσετε στη συνέχεια τρόπους για να αναλάβετε συγκεκριμένη δράση και να προχωρήσετε παρακάτω.

• Σκεφτείτε με ένα νέο τρόπο όπου δύσκολα και όμορφα πράγματα μπορούν να συνυπάρξουν. Αυτό που περάσατε ήταν δύσκολο και ταυτόχρονα ζήσατε όμορφες στιγμές ακριβώς λόγω της ιδιόμορφης κατάστασης. Αγκαλιάστε όσα πήγαν καλά παρά το άγχος. Παρατηρήστε ποια στοιχεία της ζωής σας πριν την πανδημία, εξακολουθείτε να διατηρείτε. Παρατηρώντας τι πήγε καλά ενισχύετε την ανθεκτικότητα σας.

• Ξεκινήστε να κρατάτε ημερολόγιο και θα συνειδητοποιήσετε ότι υπάρχουν ακόμα καλές μέρες, ενώ οι κακές είναι προσωρινές. Θυμηθείτε τις ικανότητες που έχετε. Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε περάσει ποτέ κάτι παρόμοιο, αλλά έχουμε βιώσει άλλες δύσκολες καταστάσεις. Πώς βοηθήσατε τον εαυτό σας να ανακάμψει;

• Αν μη τι άλλο το προηγούμενο διάστημα μας βοήθησε να θυμηθούμε τη μεγάλη σημασία που έχει η φροντίδα των σχέσεων μας, για να κυλά η ζωή μας ομαλά – οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι. Ας μην θεωρήσουμε δεδομένη την παρουσία τους και παράλληλα ας κάνουμε κι εμείς αισθητή τη δική μας παρουσία, στη δική τους ζωή.

• Στις αναπόφευκτες στιγμές της έντονης λύπης βγείτε έξω και κινηθείτε – έτσι θα βγείτε από τη δυσκολία σας. Κάντε μια πράξη καλοσύνης για κάποιον. Και φυσικά ένα καλό κλάμα μπορεί να μειώσει την πίεση που νιώθετε.

• Η θλίψη έρχεται σε κύματα. Θα υπάρξουν καλές και κακές μέρες. Να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας και να προχωράτε με το δικό σας ρυθμό.

• Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι κάνατε ότι καλύτερο μπορούσατε, ακόμη και αν αυτό άλλαζε από μέρα σε μέρα.

Δεν έχουμε ξαναπεράσει ποτέ κάτι παρόμοιο. Ας είμαστε υπομονετικοί και ευγενικοί με τον εαυτό μας. Θα το ξεπεράσουμε κι αυτό – καλύτερα μαζί παρά χώρια.